Wander Slomp te Gieten 0592-262330
HET GELOOF
Tot ongeveer iets voor 800 na Christus had men in Drenthe de gebruiken en het geloof
van de volken die niet Christelijk waren. De Saksische invloed kwam omstreeks 375
na Christus in Drenthe. In de rubriek De taal ga ik in op de volksverhuizingen enz.
Of het geloof van de katholieke Drent, in de achtste eeuw met het zwaard opgelegd,
streng was weet ik niet, doch zeer vermoedelijk niet. De samenleving in Drenthe was
wel ordentelijk ingericht met onder andere een georganiseerde rechtsspraak. Doch
in geheel Europa zag je volop abdijen en kloosters onstaan en daarna kerken. Drenthe
mist deze ontwikkeling, waarschijnlijk wegens de ontoegankelijkheid van het gebied(WS).
De natte gedeelten moesten eerst opdrogen, het was dan maar zo mei/juni voordat je
met je legers in Drenthe wat beginnen kon.
De Friezen hebben in 754 de hoogbejaarde
Bonifatius doodgeslagen.
In 770 wordt Drenthe nog heidens genoemd.
In 800 Karel de
Grote verovert Noord West Europa, doch komt maar weinig in het echte noorden. Zijn
invloed in Drenthe is eerst gering, doch wordt via indirecte wegen, via latere invloeden
van leiders als bijvoorbeeld bisschoppen, groter.
Al snel na Karel de Grote komt
Drenthe niet onder zuidelijke invloeden te staan maar onder invloed van de zelfstandige
de Noord Duitse adel.
Pas in 1139 wordt er gesproken over de eerste kerken. In de
periode tussen 800 en 1139 wordt nergens gesproken over kerken en over zendingswerk.
Waarschijnlijk is de Christianisering pas zeer laat op gang gekomen. Waarschijnlijk
is deze zienswijze van kracht voor het gehele gebied ten westen van Hannover met
gelijke esdorpen en een soortgelijk heidegebied. Bij de slag bij Ane 1227 moest de
bisschop zijn positie nog eens goed duidelijk maken.
Er kwamen wel pastoorfamilies
voor waarbij het pastoorschap ondanks het celibaat van vader op zoon over ging. Het
klooster te Ruinen werd naar Dickninge verplaatst omdat het niet rustig genoeg was.
Men zou hier een losjes katholiek geloof uit op kunnen maken. Feit is wel dat de
Drent de nieuwe staatskerk geen warm hart toedroeg. Het vermoeden is door meerderen
zo omschreven dat ze ook de katholieke kerk niet een warm hart hebben toegedragen.
In de overgangsperiode tussen het katholiek en het protestantse mochten de ouderen
mochten katholiek blijven, de jongeren moesten protestant worden.
Gezien de kerkbouw
en de plaats van de kerk nam de kerk geen krachtige positie in. Zie ook Het esdorp
Daarnaast moet men ervan uitgaan dat de Brabander wel enorme kerken bouwde terwijl
men ervan uit mag gaan dat de verdienste in delen van Brabant en Drenthe even hoog
waren.
In 661 werd door Paus Gregorius verkondigd dat de bestaande heidense heiligdommen
zoveel mogelijk in ere moest worden gehouden. Dit kan ertoe hebben bijgedragen dat
de kerk in Havelte buiten het dorp is komen te staan.
Pas in 1139 wordt in oorkondes
gesproken over Drentse kerken.protestant
Voor de ommezwaai van katholiek naar protestant wordt verwezen naar de 80 jarige oorlog.